Enerji

HES NEDIR?

Hidroelektrik Santral :
Hidroelektrik santrallar suyun enerjisinden faydalanarak elektrik ureten yapılardır. Hidroelektrik santral, suyun potansiyel enerjisinin mekanik enerjiye ve mekanik enerjinin de elektrik enerjisine donusturuldugu yerdir.
Hidroelektrik santralarda ozellikle bakımından asagıdaki tiplestirmeler yapılabilir:
a- Dusulerine Gore:
Orta dusulu santrallar : Dusu 15-50 metre arasında
Yuksek dusulu santrallar : Dusu 50 metreden buyuk
b- Urettikleri Enerjinin Karakter ve Degerine Gore:
Baz santrallar : Devamlı olarak enerji ureten santrallar
Pik santrallar :Enerjinin en cok ihtiyac duyuldugu surede calısan santrallardır.
Alcak dusulu santrallar : Dusu 15 metreden az
c- Kapasitelerine Gore:
Kucuk kapasiteli :99 kW’a kadar
Dusuk kapasiteli :100-999 kW arası
Orta kapasiteli :1000-9999 kW arası
Yuksek kapasiteli :10 000 kW ve daha fazla
d- Yapılarına Gore:
a) Yeraltı santralı
b) Yarı gomulu ve batık santral
c) Yerustu santralı
Manyetik Alanın Dondurulme Yontemlerine Gore:
Elektrik uretimi genel olarak manyetik alanın generator icinde dondurulmesi ile saglanır. Generator icindeki manyetik alanın dondurulme yontemlerine gore santrallar asagıdaki tiplere ayrılabilir:
1. Dizel Santrallar
2. Hidroelektrik Santrallar
3. Termik Santrallar
4. Jeotermal Santrallar
5. Dogalgaz Santralları
6. Nukleer Santrallar
7. Ruzgar Santralları
8. Gel-Git (Med-Cezir) Santralları
9. Gunes Enerjisi Ile Calısan SantrallarDiger Santrallar (Deniz suyundaki ısı farkından yararlanan biogaz santralları gibi) santrallar,
Yer Secimi :
Santral yer secimine yeteri kadar onem verilmezse, sonradan cok sorunlarla karsılasılabilir ve santral maliyeti hesap edilenin cok uzerine cıkabilir. Onun icin santral yeri, cok tecrubeli bir jeolog ve muhendisler grubu tarafından secilmelidir. Daha sonra da bu yerde sondajlar yaptırılarak yer secimi kesinlestirilmelidir. Yer seciminde su hususlara dikkat edilmelidir :
a) Detaylı bir jeolojik etut yapılmalı; heyelan bolgesinden ve aktif faylardan uzak olmalı; kil, kum, aluvyon, dolgu ve dere yatagı uzerine oturtulmamalıdır. Santral binası mumkun oldugunca saglam kaya uzerine otutulmalıdır. Bunu temin icin gerekiyorsa santral “yarı gomulu” veya “yer altı” tipte projelendirilebilir.
b) Santral yeri, en kısa cebri boru ile ve en az dusu kaybı verilerek ulasılabilecek bir yerde olmalıdır. Cebri borunun, yataylastıgı alt uclarda en cok dusu kaybına sebep oldugu ve boru et kalınlıgının maksimuma eristigi hatırlanmalı ve bu suretle altlardaki duz kısmın boyu en kısa olacak sekilde santral dag tarafa dogru yaklastırılmalıdır.
c) Santral binası ve ilgili yapıların yerlesebilecegi buyuklukte duzgun bir yer bulunmalı ve yer temini icin luzumsuz kazıya gimek ihtiyacı dogmamalıdır.
d) Santral binasına en yakın yerde ve yeterli boyutta bir salt sahası yeri olmalıdır.
e) Uniteler, montaj sahası ve idari blok ile trafo yeri ve salt sahasının mumkun oldugunca bir arada olması gerektiginden bu bolumlerin rahatca yerlestirilebilecegi buyuklukte bir ye olmalıdır.
f) Kuyruk suyu kanalı, nehir yatagına uygun ve ekonomik bir sekilde baglanabilmelidir.
g) Santral kolay, ekonomik bir ulasım yolu yapılabilecek bir yerde olmalıdır.